Spis treści
Wstęp .......................................................................................................................................... 5
1. Ewolucja działań w zakresie ochrony środowiska ............................................................ 9
1.1. Środowisko przyrodnicze i jego funkcje – ujęcie teoretyczne ....................................... 9
1.2. Idea ochrony środowiska – ujęcie ekonomiczne ............................................................ 12
1.2.1. Środowisko i jego znaczenie we wczesnych teoriach ekonomicznych ................... 14
1.2.2. Ochrona środowiska we współczesnych nurtach ekonomicznych .......................... 17
1.3. Zasoby naturalne, ich znaczenie i sposoby wykorzystania ............................................ 20
1.3.1. Ograniczoność zasobów naturalnych a działalność człowieka ............................... 20
1.3.2. Rozwiązania instytucjonalne w zakresie ochrony środowiska i zasobów naturalnych . 22
1.3.3. Dobrobyt materialny ludności a jakość środowiska ................................................. 27
2. Obszary cenne przyrodniczo i ich znaczenie w rozwoju społeczeństw ........................... 31
2.1. Rodzaje obszarów cennych przyrodniczo i sposoby ich wyznaczania ......................... 36
2.2. Korzyści i ograniczenia w zakresie funkcjonowania obszarów cennych przyrodniczo ... 46
3. Działalność rolnicza i jej wpływ na środowisko ................................................................ 51
3.1. Koncentracja i specjalizacja produkcji ........................................................................... 51
3.2. Wpływ działalności rolniczej na glebę, wodę i powietrze ............................................. 54
3.3. Zachowanie bioróżnorodności ........................................................................................ 61
3.4. Wytwarzanie odpadów i odory ....................................................................................... 68
3.5. Zmiany w krajobrazie wiejskim ..................................................................................... 78
4. Ograniczenia i szanse rozwoju działalności rolniczej na terenach cennych przyrodniczo .... 83
4.1. Ograniczenia funkcjonowania gospodarstw rolnych na obszarach chronionych ........... 83
4.2. Inwestycje prośrodowiskowe i ich finansowanie ........................................................... 87
4.3. Innowacje w działalności rolniczej i ich znaczenie dla środowiska .............................. 101
4.4. Rozwój rolnictwa ekologicznego .................................................................................... 107
5. Charakterystyka zasobów i organizacja gospodarstw o zróżnicowanym udziale obszarów Natura 2000...... 113
5.1. Powierzchnia gospodarstw rolnych ................................................................................ 115
5.2. Czynnik pracy w badanych gospodarstwach .................................................................. 118
5.3. Wartość środków trwałych i obrotowych ....................................................................... 120
5.4. Organizacja badanych gospodarstw ................................................................................ 126
6. Ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej badanych gospodarstw .............................. 129
6.1. Nakłady materiałowe i intensywność produkcji w gospodarstwach o zróżnicowanym udziale obszarów Natura 2000... 129
6.2. Wyniki produkcyjne w gospodarstwach o zróżnicowanym udziale obszarów Natura 2000 ....... 133
6.3. Poziom osiąganych wyników ekonomicznych i efektywność gospodarowania ............ 137
6.3.1. Wyniki ekonomiczne i dopłaty w gospodarstwach o zróżnicowanym udziale obszarów Natura 2000 ...... 138
6.3.2. Ocena efektywności gospodarowania ....................................................................... 147
6.4. Ilościowa ocena sytuacji produkcyjno-ekonomicznej badanych gospodarstw .............. 152
Podsumowanie i wnioski .......................................................................................................... 171
Bibliografia ................................................................................................................................ 177
