Spis treści
A. Skład granulometryczny gleb (opracowanie Z. Czerwiński) ... 7
Ćwiczenie I. Podział materiału glebowego na frakcje i grupy granulometryczne ... 7
1. Wiadomości ogólne ... 7
2. Podział materiału glebowego na frakcje granulometryczne (wg PTG 1989) ... 8
3. Właściwości poszczególnych frakcji granulometrycznych ... 8
a. Części szkieletowe (większe od 1 mm) ... 8
b. Części ziemiste (mniejsze od 1 mm) ... 9
4. Podział materiału glebowego na grupy granulometryczne (wg PTG 1989) ... 10
5. Podział materiału glebowego na frakcje granulometryczne (wg PTG 2008) ... 15
6. Podział mineralnych utworów glebowych na grupy granulometryczne (wg PTG 2008) ... 16
Ćwiczenie II. Metody oznaczania składu granulometrycznego gleby ... 21
1. Wiadomości ogólne ... 21
2. Zasada oznaczania składu granulometrycznego gleby metodami sedymentacyjnymi ... 22
3. Zasada oznaczania składu granulometrycznego gleby metodą Atterberga ... 24
a. Oznaczanie części szkieletowych ... 24
b. Oznaczanie zawartości wody w częściach ziemistych ... 24
c. Preparowanie części ziemistych ... 25
d. Oznaczanie poszczególnych frakcji granulometrycznych ... 26
4. Oznaczanie składu granulometrycznego gleby metodą pipetową Köhna ... 29
a. Zasada metody ... 29
Ćwiczenie III. Oznaczanie składu granulometrycznego gleby metodami areometrycznymi ... 30
1. Oznaczanie składu granulometrycznego metodą areometryczną Casagrande’a (ogólna zasada metody) ... 30
2. Oznaczanie składu granulometrycznego metodą areometryczną Casagrande’a w modyfikacji Prószyńskiego ... 31
a. Zasada metody ... 31
b. Oznaczanie części szkieletowych ... 32
c. Preparowanie części ziemistych ... 32
d. Przygotowanie roztworu do wyznaczania poprawek ... 33
e. Ustalanie właściwego czasu pomiarów ... 33
f. Przebieg analizy ... 34
Ćwiczenie IV. Oznaczanie składu granulometrycznego gleby metodami przepływowymi ... 37
1. Wiadomości ogólne ... 37
2. Oznaczanie składu granulometrycznego gleby metodą Kopecky’ego ... 37
a. Oznaczanie części szkieletowych ... 37
b. Preparowanie części ziemistych ... 37
c. Rozdzielanie spreparowanej próbki na poszczególne frakcje granulometryczne w aparacie Kopecky’ego ... 38
Tablice sedymentacji cząstek o określonych średnicach (według M. Prószyńskiego) ... 40
Literatura (do ćwiczeń I–IV) ... 54
B. Niektóre właściwości chemiczne i fizyczne gleb (opracowanie Z. Brogowski) ... 55
Ćwiczenie V. Oznaczanie zawartości węglanów w glebie ... 55
1. Wiadomości ogólne ... 55
2. Orientacyjna metoda Passona ... 57
3. Metoda Scheilblera ... 58
Ćwiczenie VI. Oznaczanie zawartości próchnicy (węgla organicznego) w glebie ... 63
1. Właściwości próchnicy ... 63
2. Metoda Tiurina ... 66
3. Oznaczanie całkowitej zawartości węgla automatycznym analizatorem węgla ... 68
4. Oznaczanie wysycenia próchnicy kationami ... 69
Ćwiczenie VII. Oznaczanie pojemności wymiennej kationowej (PWK) – pojemność sorpcyjna gleb ... 71
1. Wiadomości ogólne ... 71
2. Oznaczanie sumy zasadowych kationów wymiennych ... 74
3. Oznaczanie tzw. kwasowości hydrolitycznej Hh ... 75
4. Obliczanie pojemności kationowej wymiennej gleb w stosunku do kationów (T) ... 76
5. Obliczanie potrzeb wapnowania gleb ... 77
Ćwiczenie VIII. Oznaczanie odczynu (pH), kwasowości wymiennej i glinu ruchomego w glebie ... 80
1. Oznaczanie odczynu (pH) gleby ... 80
a. Metoda kolorymetryczna ... 81
b. Metoda potencjometryczna (elektrometryczna) ... 81
2. Oznaczanie w glebach kwasowości wymiennej Hw i glinu ruchomego Al ... 83
Ćwiczenie IX. Oznaczanie niektórych właściwości fizycznych gleb ... 87
1. Wiadomości ogólne ... 87
2. Pobieranie próbek glebowych o nienaruszonym układzie naturalnym ... 89
3. Oznaczanie gęstości objętościowej polowej gleby Co ... 90
4. Oznaczanie porowatości kapilarnej gleby (pojemności wodnej kapilarnej) Pk ... 90
5. Oznaczanie gęstości objętościowej gleby suchej C ... 91
6. Oznaczanie gęstości fazy stałej gleby C1 ... 92
a. Metoda piknometryczna (wagowa) ... 92
b. Metoda alkoholowa (objętościowa) ... 92
7. Obliczanie ogólnej porowatości gleby Po i porowatości niekapilarnej (pojemności powietrznej gleby) Pn ... 93
8. Oznaczanie wilgotności aktualnej w glebie Wp ... 94
9. Obliczanie masy suchej na 1 ha na podstawie gęstości gleby suchej ... 94
10. Obliczanie ilości wody utrzymywanej w glebie siłami kapilarnymi; możliwości zaopatrywania roślin w wodę ... 95
11. Oznaczanie pojemności wodnej polowej (PWP) gleb ... 96
Literatura (do ćwiczeń V–IX) ... 99
