Systemy żywnościowe w warunkach gospodarki cyrkularnej. Studium porównawcze krajów Unii Europejskiej

WSTĘP ... 5

 1. SYSTEMY ŻYWNOŚCIOWE W TEORII I PRAKTYCE ... 13
1.1. Systemowe ujęcie rynku żywnościowego ... 13
1.2. Czynniki przemian systemów żywnościowych ... 25
1.3. Trwałe systemy żywnościowe ... 36
1.4. Globalizacja a funkcjonowanie rynków żywnościowych ... 40
1.5. Systemy żywnościowe jako przedmiot badań ekonomicznych ... 49

2. PRZEMIANY STRUKTURALNE W PRODUKCJI I DYSTRYBUCJI ŻYWNOŚCI W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ ... 51
2.1. Kontekst europejskiego rynku wewnętrznego ... 51
2.2. Produkcja rolnicza i rybactwo ... 55
       2.2.1. Uwarunkowania środowiskowe i społeczno-ekonomiczne produkcji rolniczej ... 55
       2.2.2. Koncentracja w europejskim rolnictwie ... 59
       2.2.3. Dynamika i struktura produkcji ... 61
2.3. Przemysł rolno-spożywczy ... 73
       2.3.1. Kierunki zmian w przemyśle spożywczym ... 73
       2.3.2. Czynniki wzrostu przemysłu spożywczego w krajach Unii Europejskiej ... 82
2.4. Sektory handlu i dystrybucji żywności ... 95
2.5. Handel zagraniczny ... 100

3. ZASOBY NATURALNE I EFEKTY ŚRODOWISKOWE W SYSTEMACH ŻYWNOŚCIOWYCH ... 103
3.1. Zasoby naturalne wykorzystywane w systemach żywnościowych ... 103
3.2. Negatywne efekty środowiskowe systemu żywnościowego ... 113
3.3. Ocena zależności między sektorem żywnościowym i środowiskiem w krajach UE ... 120

4. TENDENCJE W KONSUMPCJI ŻYWNOŚCI W KONTEKŚCIE BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCIOWEGO ... 127
4.1. Determinanty popytu na produkty rolne i artykuły spożywcze ... 127
4.2. Globalne zapotrzebowanie na surowce rolnicze i żywność ... 129
4.3. Bezpieczeństwo żywnościowe jako główne wyzwanie społeczne w XXI wieku ... 131
4.4. Efekty systemu żywnościowego w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego ... 138
       4.4.1. Problem niedożywienia na świecie ... 138
       4.4.2. Kryzysy żywnościowe ... 140
       4.4.3. Straty i marnotrawstwo żywności ... 144
       4.4.4. Zmiany w konsumpcji i odżywianiu ... 145

5. SEKTOR ŻYWNOŚCIOWY JAKO DETERMINANTA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH ... 149
5.1. Zróżnicowanie obszarów wiejskich w Unii Europejskiej ... 149
5.2. Oddziaływanie sektora żywnościowego na rozwój obszarów wiejskich ... 152
5.3. Krótkie łańcuchy dostaw i ich rola na obszarach wiejskich ... 156
5.4. Społeczno-ekonomiczne uwarunkowania rozwoju sektora rolnego ... 161

6. EWOLUCJA SEKTORA ŻYWNOŚCIOWEGO W KIERUNKU BIOGOSPODARKI ... 167
6.1. Pojęcie biogospodarki, przesłanki i strategia rozwoju ... 167
6.2. Nowe kierunki wykorzystania surowców rolniczych ... 176
6.3. Interakcje między biogospodarką a rynkiem żywności ... 184
6.4. Ekonomiczna rola sektora żywnościowego w biogospodarce Unii Europejskiej ... 190

7. GOSPODARKA O OBIEGU ZAMKNIĘTYM – NOWY PARADYGMAT W SYSTEMACH ŻYWNOŚCIOWYCH ... 195
7.1. Założenia modelu gospodarki o obiegu zamkniętym ... 195
7.2. Nowe modele biznesowe w rolnictwie, przetwórstwie i handlu żywnością ... 201
7.3. Efektywne wykorzystanie zasobów i gospodarowanie odpadami w systemach żywnościowych ... 206
7.4. Podmioty publiczne i prywatne we wdrażaniu gospodarki cyrkularnej ... 216
7.5. Biogospodarka o obiegu zamkniętym a funkcjonowanie łańcucha żywnościowego ... 225

PODSUMOWANIE I WNIOSKI KOŃCOWE ... 227

Bibliografia ... 235
Aneks ... 261