Spis treści
Wstęp ... 9
Rozdział 1. Zdobywanie wykształcenia lekarza ... 15
1.1. Wprowadzenie ... 15
1.2. Formalne struktury edukacji medycznej ... 16
1.2.1. Edukacja medyczna w Polsce ... 16
1.2.2. Edukacja medyczna w USA ... 19
1.2.3. Główne różnice w edukacji medycznej między USA a Polską ... 21
1.2.4. Przyczyny wybierania zawodu lekarza ... 22
1.3. Socjalizacja przyszłych medyków ... 24
1.4. Kierunki zmian na uczelniach medycznych ... 28
1.4.1. Zintegrowany, longitudinalny trening ... 29
1.4.2. Kształcenie profesjonalistów: formalny, nieformalny i ukryty plan studiów ... 30
1.4.3. Edukacja interprofesjonalna ... 32
1.4.4. Edukacja dotycząca współpracy z przemysłem farmaceutycznym ... 33
1.5. Różnice kulturowe między Polską a USA i ich wpływ na kształcenie medyków ... 35
1.6. Podsumowanie ... 37
Rozdział 2. Specyfika systemów ochrony zdrowia w Polsce i USA wpływająca na kształcenie i pracę lekarzy oraz na marketing farmaceutyczny ... 39
2.1. Wprowadzenie ... 39
2.2. System ochrony zdrowia w Polsce ... 40
2.2.1. Finansowanie opieki zdrowotnej ... 43
2.2.2. Główne problemy ... 44
2.3. System ochrony zdrowia w USA ... 46
2.3.1. Rodzaje ubezpieczenia zdrowotnego w USA ... 49
2.3.2. Główne problemy ... 50
2.3.3. Reforma zdrowotna w USA ... 52
2.4. Główne różnice między systemami ochrony zdrowia w Polsce i w USA ... 54
2.4.1. Tendencje demograficzne wpływające na zapotrzebowanie na usługi medyczne ... 58
2.4.2. Subiektywne postrzeganie przez obywateli systemów zdrowotnych w USA i Polsce ... 59
2.5. Podsumowanie ... 61
Rozdział 3. Specyfika rynku farmaceutycznego i jego uregulowania prawne w Polsce i USA ... 63
3.1. Wprowadzenie ... 63
3.2. Charakterystyka rynku farmaceutycznego w Polsce ... 64
3.3. Charakterystyka rynku farmaceutycznego w USA ... 68
3.4. Główne różnice między rynkami farmaceutycznymi w Polsce i w USA ... 72
3.5. Regulacje prawne i etyczne obowiązujące w Polsce i w USA dotyczące promocji leków skierowanej do lekarzy ... 74
3.6. Postulowane zmiany mogące wpłynąć na lepsze standardy etyczne firm farmaceutycznych ... 79
3.6.1. Przejrzystość ... 79
3.6.2. Znaczne ograniczenia przyjmowania prezentów ... 80
3.6.3. Minimalizacja kontaktów z przedstawicielami medycznymi ... 81
3.6.4. Ograniczenie przekazywania firmom farmaceutycznym informacji o lekach przepisywanych przez lekarza ... 82
3.6.5. Wprowadzenie akademickich rozmów handlowych ... 84
3.6.6. Wprowadzanie programów dla studentów medycyny w szkołach medycznych ... 84
3.6.7. Wprowadzanie licencji dla przedstawicieli medycznych ... 85
3.7. Podsumowanie ... 86
Rozdział 4. Kontrowersje wokół marketingu farmaceutycznego ... 88
4.1. Wprowadzenie ... 88
4.2. Przykłady kontrowersyjnych reklam i promocji leków skierowanych do lekarzy i studentów medycyny ... 89
4.2.1. Konferencje i inne spotkania edukacyjne sponsorowane przez firmy farmaceutyczne ... 89
4.2.2. Prezenty, łapówki, sposoby na płacenie lekarzom za recepty ... 91
4.2.3. Reklama pozarejestracyjnego stosowania leków ... 92
4.2.4. Medyczny ghostwriting ... 94
4.3. Społeczne konsekwencje niewłaściwego marketingu farmaceutycznego ... 95
4.3.1. Spadek zaufania do lekarzy ... 95
4.3.2. Spadek zaufania do firm farmaceutycznych ... 96
4.3.3. Spadek zaufania do rządu ... 103
4.3.4. Powstawanie grup walczących z lekami ... 105
4.4. Negatywny wpływ na społeczeństwo niewłaściwej reklamy leków skierowanej do publicznej wiadomości ... 106
4.5. Podsumowanie ... 108
Rozdział 5. Marketing relacji i wywieranie wpływu na studentów medycyny i lekarzy – ramy teoretyczne ... 110
5.1. Wprowadzenie ... 110
5.2. Marketing relacji z klientem ... 111
5.3. Teoria zaangażowania i zaufania ... 113
5.4. Teoria wymiany społecznej ... 115
5.5. Reguły wywierania wpływu na ludzi opisane przez Cialdiniego ... 119
5.6. Empiryczny model Clark ... 128
5.6.1. Kształtowanie marki ... 129
5.6.2. Jakość relacji ... 130
5.7. Podsumowanie ... 133
Rozdział 6. Marketing farmaceutyczny skierowany do studentów medycyny ... 135
6.1. Wprowadzenie ... 135
6.2. Korzyści dla firm farmaceutycznych z promocji leków wśród studentów ... 136
6.3. Częstotliwość kontaktów i nastawienie wobec przemysłu farmaceutycznego ... 137
6.4. Rodzaje promocji kierowane do studentów ... 137
6.4.1. Spotkania z przedstawicielami medycznymi ... 138
6.4.2. Spotkania edukacyjne ... 138
6.4.3. Prezenty ... 139
6.4.4. Próbki leków ... 141
6.4.5. Wykonywanie prac zleconych dla firm farmaceutycznych ... 142
6.4.6. Finansowanie edukacji przez firmy farmaceutyczne ... 143
6.5. Zaufanie do informacji przekazywanych przez firmy farmaceutyczne ... 144
6.6. Dostrzeganie wpływu marketingu farmaceutycznego na przepisywanie leków ... 145
6.7. Świadomość regulacji obejmujących kontakty firm farmaceutycznych ze studentami medycyny ... 145
6.8. Badania dotyczące edukacji o poprawnych stosunkach z przemysłem farmaceutycznym ... 146
6.9. Formalny, nieformalny i ukryty plan zajęć a współpraca z firmami farmaceutycznymi ... 150
6.10. Podsumowanie ... 151
Rozdział 7. Wskazówki etyczne względem kontaktów akademickich ośrodków medycznych, ich personelu i studentów z przemysłem farmaceutycznym ... 152
7.1. Wprowadzenie ... 152
7.2. Wskazówki Association of American Medical Colleges (AAMC) ... 153
7.3. Wskazówki Institute of Medicine ... 157
7.4. Wskazówki i kampania American Medical Student Association (AMSA) ... 159
7.5. Regulamin Drexel University College of Medicine (DUCoM) ... 166
7.6. Przestrzeganie wskazówek etycznych ... 169
7.7. Podsumowanie ... 170
Rozdział 8. Marketing farmaceutyczny skierowany do świata medycznego – analiza porównawcza opinii polskich i amerykańskich studentów uczelni medycznych ... 172
8.1. Wprowadzenie ... 172
8.2. Kontekst teoretyczny ... 173
8.3. Pytania badawcze i hipotezy ... 177
8.4. Okoliczności badania ... 178
8.5. Sposoby przeprowadzania badania ... 180
8.5.1. Technika badania w Polsce ... 180
8.5.2. Technika badania w USA ... 182
8.5.3. Efekt techniki ... 184
8.6. Cechy społeczno-demograficzne respondentów ... 187
8.7. Część I ankiety – Etyczne standardy studentów dotyczące ich kontaktów z firmami farmaceutycznymi ... 190
8.7.1. Polska: Analiza czynnikowa etycznych standardów studentów dotyczących ich kontaktów z firmami farmaceutycznymi ... 194
8.7.2. USA: Analiza czynnikowa etycznych standardów studentów dotyczących ich kontaktów z firmami farmaceutycznymi ... 201
8.7.3. Stosunek studentów do przyjmowania prezentów od firm farmaceutycznych ... 207
8.8. Część II ankiety – Dotychczasowe kontakty studentów z firmami farmaceutycznymi i ich wiedza zdobyta w kwestiach współpracy z przemysłem lekowym na studiach ... 213
8.8.1. Dotychczasowe formy kontaktów studentów z firmami farmaceutycznymi ... 213
8.8.2. Edukacja o marketingu farmaceutycznym ... 219
8.9. Część III ankiety – Poglądy studentów dotyczące kontaktów firm farmaceutycznych z praktykującymi lekarzami ... 225
8.9.1. Kontrowersyjne praktyki marketingowe firm farmaceutycznych a zdanie studentów na co lekarz może się zgodzić, a na co nie ... 225
8.9.2. Opinie studentów o współpracy praktykujących lekarzy z przemysłem farmaceutycznym ... 232
8.9.3. Komu można więcej – studentom czy lekarzom? ... 249
8.9.4. Polska: Analiza czynnikowa opinii studentów o współpracy lekarzy z przemysłem farmaceutycznym ... 251
8.9.5. USA: Analiza czynnikowa opinii studentów o współpracy lekarzy z przemysłem farmaceutycznym ... 253
8.9.6. Analiza czynników dla Polski i USA ... 254
8.9.7. Podejście studentów do dylematów w pracy lekarza powstających w wyniku współpracy z producentami leków ... 269
8.10. Część IV ankiety – wiedza studentów o prawie ... 272
8.11. Podsumowanie ... 278
Zakończenie ... 293
Bibliografia ... 301
